فرش آموز- انواع رج فرش دستباف و تابلوفرش کامپیوتری و نحوه محاسبه رجشمار قالی و یافتن رجشمار قالی فرش دستباف تابلوفرش های کامپیوتری را در این صفحه از سایت فرش آموز یاد بگیرید .

رجشمار چیست؟

به گزارش سایت فرش آموز - رجشمار به ظرافت و تراکم فرش گفته میشود‌ . در فرش های محلی با نخ ورشت بافت اکثرا رجشما ۲۵ الی ۳۰ در نظر میشود یعنی هر چه رجشمار فرش پایین تر از ۵۰ باشد . ضخامت نخها بالا می‌رود اما از تراکم و ظرافت قالی کاسته می‌شود 

هر چقدر رجشمار فرش و تابلوفرش عدد پایینی باشد ،ارزش آن فرش و تابلوفرش پایین تر می آید

همجنین رجشمار تاثیر مستقیمی روی اندازه قالی دارد. برای مثال فرض کنید دو فرش با تعداد گره و تعداد رج برابر در حال بافت هستند.  اما رجشمار آنها متفاوت از هم است ، یکی رجشمار بالاتری دارد و دیگری رجشمار پایین تر.  آن قالی که رجشمار بالاتری داشت دارای تراکم گرهی بالایی است و ارزش مالی بالاتری دارد‌ . چون در بافت و ظرافت نخ ها ، هزینه بیشتری شده و زحمت بافت بیشتری داشته است. 

چگونه رجشمار فرش بافته شده را تشخیص دهیم ؟

برای تعیین رجشمار باید تعداد گره در عرض فرش را از پشت فرش بشماریم.

در فرش های تبریز و ترکی باف رجشمار عبارت است از تعداد گره در ۷ سانتیمتر عرض فرش.

مثلا وقتی می گوییم رجشمار فرش ۵۰ است، منظور این است که در ۷ سانتیمتر عرض فرش ۵۰ گره بافته شده است. از آنجا که گره فرش بر روی دو نخ تار بسته می شود، بنابراین در ۷ سانتیمتر عرض فرش ۱۰۰نخ تار وجود دارد.

در فرش های فارسی باف مانند فرش کاشان، رجشمار عبارت است از تعداد گره در ۶٫۵ سانتیمتر عرض فرش. مثلا وقتی که می گوییم رجشمار فرش ۵۰ است، منظور این است که در ۶٫۵ سانتیمتر عرض فرش تعداد ۵۰ گره بافته شده است.

با توجه به توضیح بالا مشاهده می شود که دو فرش تبریز و کاشان که دارای رجشمار یکسان هستند، فرش کاشان ظریفتر می باشد. زیرا با محاسبه تعداد گره در یک متر عرض فرش متوجه می شویم که فرش تبریز دارای ۷۱۴گره و فرش کاشان دارای ۷۶۹ گره است.

• تراکم گره

رجشمار رابطه مستقیم با اندازه یک فرش دارد . 

افزایش رجشمار ظرافت فرش خیلی بیشتر اضافه می شود.

برای این منظور در برخی کشور ‌‌‌ها از «تراکم» برای بیان ظرافت فرش استفاده می شود. «تراکم» به معنی تعداد گره در واحد سطح مانند اینچ مربع، دسیمتر مربع و متر مربع است.

اصطلاحات متداول رجشمار در فرش دستباف ایران

در مناطق مختلف ایران اصطلاحات و روش های متداولی برای رجشمار وجود دارد. در زیر به تعدادی از آنها اشاره می شود.

• ۶ لا و ۹ لا :

این اصطلاح در نایین متداول است. منظور تعداد لای نخ پنبه است که در تار فرش استفاده می شود.

هر قدر تعداد لای نخ کمتر باشد، بدیهی است که نخ تار ظریفتر شده و طبیعتا فرش ظریفتر می شود. معمولا فرش ۶لا معادل رجشمار ۶۰است و فرش ۹ لا معادل رجشمار ۵۰است. این معیار در شرکت سهامی فرش ایران همواره رعایت می شود. فرش ۴ لا و ۱۲ لا نیز بافته می شود که اولی معادل رجشمار ۷۵ و دومی معادل رجشمار ۳۰ است.

• ۱۰۰ تایی:

این اصطلاح در فرش اصفهان متداول است و منظور تعداد ۱۰۰ تایی گره در تمام عرض فرش است.

گاهی اوقات از اصطلاح «خفت» استفاده می شود و منظور تعداد گره در تمام عرض فرش است. مثلا وقتی گفته می شود ۲۰ تا ۱۰۰ تایی( یا ۲۰۰۰ خفت) در فرش ۶ متری، یعنی در ۲ متر عرض فرش تعداد ۲۰۰۰ گره وجود دارد. این فرش بنابراین معادل فرش ۶۵ رج است.

• خونه:

این اصطلاح در کاشان متداول است.

هر «خونه» دارای ۱۰ گره است و در این اصطلاح منظور تعداد «خونه» در نصف عرض فرش است. مثلا فرش ۴۶ خونه ۶ متری، دارای ۴۶۰ گره در یک متر عرض فرش است.

بنابراین این فرش معادل ۳۰ رج است.

• تون:

این اصطلاح در یزد متداول است. در این روش تعداد تون به تعداد نخ تار گفته می شود که در نصف عرض فرش کشیده می شوند و به این ترتیب در نصف عرض فرش معادل نصف عدد تون گره بافته خواهد شد. مثلا «فرش ۸۴۰ تون» شش متری دارای ۴۲۰ گره در یک متر عرض فرش است. بنابراین این فرش معادل ۲۸ رج است.

• جفت:

این اصطلاح در فرش کرمان متداول است و منظور تعداد جفت تار (یا تعداد گره) در دو گره ذرعی یا ۱۴ سانتیمتر است. مثلا فرش ۱۰۰جفت دارای ۱۰۰ جفت تار ( یا ۱۰۰ گره) در ۱۴ سانتیمتر است. بنابراین، این فرش معادل ۲۸ رج است.

تفاوت رجشمار فرش دستباف با تراکم فرش ماشینی

در فرش ماشینی از اصطلاح ۳۵۰ شانه، ۵۰۰ شانه و ۷۰۰ شانه استفاده می شود. منظور از شانه، شانه ماشین بافندگی است و عددی که در جلوی این اصطلاح گفته می شود منظور تعداد دندانه در یک متر است.

از هر دندانه شانه ماشین بافندگی دو نخ تار عبور می کند و به این ترتیب بازای هر شانه ماشین بافندگی، یک گره در فرش بافته می شود. به این ترتیب فرش ۵۰۰ شانه دارای ۵۰۰ گره در یک متر عرض فرش است و می توان تراکم آن را معادل فرش دستباف ۳۲ رج دانست. البته باید توجه داشت که در تولید فرش ماشینی از گره «U» یا «بی گره» استفاده می شود.

فرش دستبافت با رجشمار چند خوبه ؟ 

خیلی می‌خواهند بدانند فرش دستبافت که قصد خرید آن را دارند با رج جند خوب هست. 

باید اول از همه به این نکته اشاره کنیم که فرش دستبافت هر شهر با شهر دیگر از جهت متمایز است که یکی از این تمایزها رجشمار است.  به فرض مثال رجشمار فرش دستبافت محلی هریس در استان آذربایجان شرقی اکثرا با رجشمارهای ۲۰ الی ۳۵ بافته میشود ‌ . همانطور در نوشته های بالاتر اشاره کردیم هر چقدر رجشمار عدد بالاتری باشد آن فرش از جهت ارزش مالی ، دارای بیشترین قیمت خواهد بود‌ . 

در فرش های دستبافت قم که اکثرا تمام ابریشم بافته می‌شوند. و قیمت بسیار بالایی‌ها دارند . رجشمار فرش ها بین ۵۰ الی ۸۰ در نظر گرفته می‌شوند. که متداول ترین رجشمار های فرش دستباف تمام ابریشم بین ۶۰ الی ۷۰ است. 

چگونگی یافتن اندازه فرش با رجشمار آن در زمان چله کشی دار قالی 

فرش کنید شما فرشی را با تعداد گره ۱۰۰۰ و تعداد رج (لای) ۷۰۰ قصد چله کشی دارید اما نمی دانید رجشمار را ۰ند در نظر بگیرید تا ابعاد فرش به اندازه مورد نظر شما نزدیک تر باشد. و یا اصلا بدون اطلاع از رجشمار دار قالی را جلب کشی کرده اید حالا میخواهید بدانید رجشمار چند شده است. 

برای فهمیدن رجشمار فرشی که دار قالی را قصد چله کشی دارید 

شما باید اول تعیین کنید میخواهید ابعاد عرض فرشتان چند باشد.  به فرض مثال قصد دارید فرش ۱۰۰×۱۵۰ بافت کنید . 

برای فهمیدن رجشمار دار قالی چله کشی شده شرح زیر عمل کنید